Antes da chegada do atletismo, como
deporte reglado, tivemos algunhas probas no século XIX. Nese tempo
non existía a palabra atleta para designar a persoa que practicaba
atletismo, xa que non había regulamentación atlética algunha e non
estaba nen deseñada distancias, nen normas de ningún tipo. As
persoas que competían a correr chamábanlle “andarín”,
curiosamente esta palabra perdurou en algunhas colonias de España e
así en Cuba seguen chamando andarín a persoa que se adica a correr.
A palabra perdeuse na península pero perdurou en América.
A presenza de Chistavín en Galicia onde participou en varias probas merece outra entrada na que falaremos do atletismo en Galicia no século XIX.
Os inicios do atletismo tal como o coñecemos hoxe en Galicia foi gracias a colonia inglesa e alemana que achegáronse as nosas terras para traballar no Cable Inglés (Eastern Telegraph) e no Cable Alemán (Deustch Atlantische). Até o 1914 tiveron unha relacións cordiais pero coa chegada da 1ª G. M. mudaron as cousas e a relación entre ambas potencias non foi a mesma.
Foi en maio de 1913 cando celebrouse en Vigo a primeira reunión atlética. Participaron atletas alemáns, ingleses e locais. Foi no campo de Coia. Agora estaría situado perto do cruce das rúas Coruña e Beiramar en Vigo. Con anterioridade xa se viñan celebrando probas pedestres noutras localidades como Santiago, Ferrol, Coruña, Pontevedra. En 1906 hai probas en Santiago de velocidade, en Vigo hai outra no 1907 con motivo das festas, en Coruña tamén no 1907 hai unha proba pedestre con motivo das festas e o máis importante da primeira década do século XX no atletismo galego foi a celebración en Santiago, por primeira vez, en todo o estado, dunha proba de 110 m valados (10 barreiras a franquear).
A proba de Vigo de 1907 foi comentada deste xeito por Alfonso Posada.
http://celtaatletismo.es/blog/?p=2418
Realmente tratábanse de futbolistas que aproveitaron para participar nas probas atléticas que organizou o Concello de Vigo, dentro das festas. Nas probas de Vigo destacan futbolistas que por un día cambiaban de deporte. Manuel Ocaña foi o máis destacado atleta de ese época, venceu en Vigo e Santiago o ano antes. Tratábase dun futbolista e ademáis directivo xa que foi o fundador de Vigo F.C., o clube señeiro da cidade no inicio do fútbol en Vigo. Outros dos que destacou en Vigo foi Ángel Olavarrieta, natural de Cantabria e que era porteiro de fútbol do Español de Vigo. Olavarrieta, 4 anos máis tarde, foi a prisión por casar con 2 mulleres. As súas andanzas amorosas foron portada nos xornais da época.
Nas probas inciais hai mestura de deportes, o atletismo aparece en probas ciclistas, antes dun partido de fútbol, como a proba pedestre antes dun partido Fortuna de Vigo- Pontevedra Sporting en 1907.
O comenzo do atletismo non foi exclusivo de Vigo. En Coruña nese mesmo ano, con motivo das festas, fixeron unha proba pedestre. En Santiago celebrouse un 200 e lanzamento de peso no 1908. Pero dous anos antes, en 1906, celebrouse outra proba que incluía atletismo, ximnasia, tranpolín, etc. . Nesa ocasión as carreiras dividironse en tres : carreira lisa de velocidade onde venceu Ocaña tamén venceu unha con obstáculos e unha terceira que denominaron “Lisa de velocidade e resistencia”. Ademáis no concurso Santiagués celebraron saltos de altura, onde o vencedor foi Luis López Somoza e de lonxitude que eles chaman “salto de anchura”, co mesmo vencedor. No 1909 tamén celebrouse en Santa Isabel unha proba de 600 m. O que significa que na capital de Galicia tiveron varias probas no incio do século pasado.
En Ferrol coñecese unha proba pedestre que foi celebrada no ano 1908 por unha sociedade recén creada chamada “Alltheweek”. O seu nome indica claramente a orixe dos membros fundadores da mesma.
Pero foi en Vigo onde ingleses e alemáns introduciron os seus costumes. O “foot-ball” entra, en Vigo, polos ingleses en 1895. No 1903 xa había reseñas nos xornais dos partidos na cidade olívica. O mesmo aconteceu con outros deportes como o tenis e o rugby. O atletismo chegou en maio de 1913 a Vigo e con aí deu comenzou a introdución paulatina do noso deporte en todo o país.
Para esta primeira reunión fixose unha invitación a atletas de Pontevedra, Compostela e Coruña. Así reflictía un xornal santiagués o convite aos atletas de Pontevedra.
“É case seguro que a presenza de deportistas do Pontvedra Sporting Club.
A presenza de Chistavín en Galicia onde participou en varias probas merece outra entrada na que falaremos do atletismo en Galicia no século XIX.
Os inicios do atletismo tal como o coñecemos hoxe en Galicia foi gracias a colonia inglesa e alemana que achegáronse as nosas terras para traballar no Cable Inglés (Eastern Telegraph) e no Cable Alemán (Deustch Atlantische). Até o 1914 tiveron unha relacións cordiais pero coa chegada da 1ª G. M. mudaron as cousas e a relación entre ambas potencias non foi a mesma.
Foi en maio de 1913 cando celebrouse en Vigo a primeira reunión atlética. Participaron atletas alemáns, ingleses e locais. Foi no campo de Coia. Agora estaría situado perto do cruce das rúas Coruña e Beiramar en Vigo. Con anterioridade xa se viñan celebrando probas pedestres noutras localidades como Santiago, Ferrol, Coruña, Pontevedra. En 1906 hai probas en Santiago de velocidade, en Vigo hai outra no 1907 con motivo das festas, en Coruña tamén no 1907 hai unha proba pedestre con motivo das festas e o máis importante da primeira década do século XX no atletismo galego foi a celebración en Santiago, por primeira vez, en todo o estado, dunha proba de 110 m valados (10 barreiras a franquear).
A proba de Vigo de 1907 foi comentada deste xeito por Alfonso Posada.
http://celtaatletismo.es/blog/?p=2418
Realmente tratábanse de futbolistas que aproveitaron para participar nas probas atléticas que organizou o Concello de Vigo, dentro das festas. Nas probas de Vigo destacan futbolistas que por un día cambiaban de deporte. Manuel Ocaña foi o máis destacado atleta de ese época, venceu en Vigo e Santiago o ano antes. Tratábase dun futbolista e ademáis directivo xa que foi o fundador de Vigo F.C., o clube señeiro da cidade no inicio do fútbol en Vigo. Outros dos que destacou en Vigo foi Ángel Olavarrieta, natural de Cantabria e que era porteiro de fútbol do Español de Vigo. Olavarrieta, 4 anos máis tarde, foi a prisión por casar con 2 mulleres. As súas andanzas amorosas foron portada nos xornais da época.
Nas probas inciais hai mestura de deportes, o atletismo aparece en probas ciclistas, antes dun partido de fútbol, como a proba pedestre antes dun partido Fortuna de Vigo- Pontevedra Sporting en 1907.
O comenzo do atletismo non foi exclusivo de Vigo. En Coruña nese mesmo ano, con motivo das festas, fixeron unha proba pedestre. En Santiago celebrouse un 200 e lanzamento de peso no 1908. Pero dous anos antes, en 1906, celebrouse outra proba que incluía atletismo, ximnasia, tranpolín, etc. . Nesa ocasión as carreiras dividironse en tres : carreira lisa de velocidade onde venceu Ocaña tamén venceu unha con obstáculos e unha terceira que denominaron “Lisa de velocidade e resistencia”. Ademáis no concurso Santiagués celebraron saltos de altura, onde o vencedor foi Luis López Somoza e de lonxitude que eles chaman “salto de anchura”, co mesmo vencedor. No 1909 tamén celebrouse en Santa Isabel unha proba de 600 m. O que significa que na capital de Galicia tiveron varias probas no incio do século pasado.
En Ferrol coñecese unha proba pedestre que foi celebrada no ano 1908 por unha sociedade recén creada chamada “Alltheweek”. O seu nome indica claramente a orixe dos membros fundadores da mesma.
Pero foi en Vigo onde ingleses e alemáns introduciron os seus costumes. O “foot-ball” entra, en Vigo, polos ingleses en 1895. No 1903 xa había reseñas nos xornais dos partidos na cidade olívica. O mesmo aconteceu con outros deportes como o tenis e o rugby. O atletismo chegou en maio de 1913 a Vigo e con aí deu comenzou a introdución paulatina do noso deporte en todo o país.
Para esta primeira reunión fixose unha invitación a atletas de Pontevedra, Compostela e Coruña. Así reflictía un xornal santiagués o convite aos atletas de Pontevedra.
“É case seguro que a presenza de deportistas do Pontvedra Sporting Club.
Até agora, o tempo chuvioso
predominante impediu todas as prácticas de formación.
Máis se o tempo cambiara, o Sporting
vai seleccionar os seus mellores atletas para representar a
Pontevedra defende-los a súas cores co abrigo na supremacía
internacional da axilidade, saúde, forza e vontade, para ser xogado
en Vigo, a final de mes.”
Foto dos participantes da primeira proba de atletismo en Galicia (Vigo, 1913). Os británicos levan a "Union Jack" no peito e os alemáns levan unha aguia.
Foto dos participantes da primeira proba de atletismo en Galicia (Vigo, 1913). Os británicos levan a "Union Jack" no peito e os alemáns levan unha aguia.
Os xornais de Pontevedra invitaron a
varias sociedades deportivas daquela cidade para participar no
torneo. Invitación suposto mesmo para "Club Compostela" e
"club Ciclyst” de Coruña.
Esa primeira reunión tivo tamén a presenza dos equipos inglés e alemán que foron os impulsores da mesma. .Foi presidida polo alcalde de Vigo, señor Botana e os cónsules de Alemania e R.U. Por primeira vez fálase de xuíces en Galicia.
Resultados:
100m L. W. Taylor 10.8 .Cable Inglés (Copa de prata Club de Vigo) 2º Arturo Álvarez (Club Vigo) 11.4 . Medalla de bronce.
Altura. Wolters 1.55 (medalla de plata). F. Steimbruggen 1.50 (Cable alemán).
Lanzamento de peso: Luís García (Fortuna) 9.75, Rafael Méndez (Club de Vigo) 8.95
Estafetas 900 m. Vence o Cable Inglés con trofeo copa de prata regalada polo Cable alemán. Os compoñentes do equipo foron Taylor, Brett e Bernard.
Lonxitude: Adams (Cable Inglés) 5.30, recibiu medalla de prata de premio. Bantle 5.20 (Cable Alemán) medalla de bronce de premio.
Carreira de resistencia (1500 m)
Brett (Cable Inglés) 3.55 Copa de prata cedida por este cable e medalla de prata. A marca lograda indica que ou se mediu mal ou a cronometraxe foi mal efectuada.
De Haz ( Club Vigo) . Gran medalla de prata.
Bantle, do Cable alemán. Medalla de bronce.
Un par de anos máis tarde xa se regularizan as proba e até marcan mínimas de participación. Así constaba en “La Voz de la verdad” .Cunhas probas organizadas polo Fortuna, antecesor do Celta
Peso mínima 9.00m
Disco 25.00 m.
altura, lonxitude e pértega.
100 mv.
Estafeta (3x300)
1500m
Segundo reflictía o diaro "Vida deportiva" en 1916 os récords galegos, antes da celebración dos "Xogos Olímpicos" de A Coruña eran estos.
Peso: Luis García 10.07
Disco: Fernando de Castro 28.87
Altura: Traz Steinbruggen 1.55 (Sport Germania)
Lonxitude: P. M. Adams 5.30
100m : L.W. Taylor 11.0
Estafetas (relevos 3x300): Sport Germania
1500: Jacobo Torres (Fortuna).
100 m.v Arturo Álvarez (Vigo).
Chama a atención que Steinbruggen tivera o récord cando Wolters fixera 1.55 en Vigo (1913) pode que fora un erro e logo tamén modificaban o tempo de Taylor que pasa de 10.8, que poñían os xornais en 1913, a 11.0.
En 1916 chegou o atletismo A Coruña cos chamados “Xogos Olímpicos”. A repercusión destas probas foi grande xa que aparecen nos xornais de Madrid onde podemos atopar os resultados. A celebración foi no Campo dos Monelos e tivo a presencia de varios equipos de fora da cidades, destacando os equipos de Vigo que incluían ao “Sport Germania”, o equipo de alemáns do Cable Alemán. Este equipo tedesco particpou nas edicións sucesivas das probas coruñesas. Cada proba tiña un trofeo de premio que se gañaba en propiedade cando un equipo gañaba tres veces seguidas a copa.
Resultados primeira edición.
http://hemerotecadigital.bne.es/issue.vm?id=0003879583&page=9&search=%22+sport+germania%22&lang=ga
A proba repetiuse varios anos máis. Estes foron os resultados de 1917.
Esa primeira reunión tivo tamén a presenza dos equipos inglés e alemán que foron os impulsores da mesma. .Foi presidida polo alcalde de Vigo, señor Botana e os cónsules de Alemania e R.U. Por primeira vez fálase de xuíces en Galicia.
Resultados:
100m L. W. Taylor 10.8 .Cable Inglés (Copa de prata Club de Vigo) 2º Arturo Álvarez (Club Vigo) 11.4 . Medalla de bronce.
Altura. Wolters 1.55 (medalla de plata). F. Steimbruggen 1.50 (Cable alemán).
Lanzamento de peso: Luís García (Fortuna) 9.75, Rafael Méndez (Club de Vigo) 8.95
Estafetas 900 m. Vence o Cable Inglés con trofeo copa de prata regalada polo Cable alemán. Os compoñentes do equipo foron Taylor, Brett e Bernard.
Lonxitude: Adams (Cable Inglés) 5.30, recibiu medalla de prata de premio. Bantle 5.20 (Cable Alemán) medalla de bronce de premio.
Carreira de resistencia (1500 m)
Brett (Cable Inglés) 3.55 Copa de prata cedida por este cable e medalla de prata. A marca lograda indica que ou se mediu mal ou a cronometraxe foi mal efectuada.
De Haz ( Club Vigo) . Gran medalla de prata.
Bantle, do Cable alemán. Medalla de bronce.
Un par de anos máis tarde xa se regularizan as proba e até marcan mínimas de participación. Así constaba en “La Voz de la verdad” .Cunhas probas organizadas polo Fortuna, antecesor do Celta
Peso mínima 9.00m
Disco 25.00 m.
altura, lonxitude e pértega.
100 mv.
Estafeta (3x300)
1500m
Segundo reflictía o diaro "Vida deportiva" en 1916 os récords galegos, antes da celebración dos "Xogos Olímpicos" de A Coruña eran estos.
Peso: Luis García 10.07
Disco: Fernando de Castro 28.87
Altura: Traz Steinbruggen 1.55 (Sport Germania)
Lonxitude: P. M. Adams 5.30
100m : L.W. Taylor 11.0
Estafetas (relevos 3x300): Sport Germania
1500: Jacobo Torres (Fortuna).
100 m.v Arturo Álvarez (Vigo).
Chama a atención que Steinbruggen tivera o récord cando Wolters fixera 1.55 en Vigo (1913) pode que fora un erro e logo tamén modificaban o tempo de Taylor que pasa de 10.8, que poñían os xornais en 1913, a 11.0.
En 1916 chegou o atletismo A Coruña cos chamados “Xogos Olímpicos”. A repercusión destas probas foi grande xa que aparecen nos xornais de Madrid onde podemos atopar os resultados. A celebración foi no Campo dos Monelos e tivo a presencia de varios equipos de fora da cidades, destacando os equipos de Vigo que incluían ao “Sport Germania”, o equipo de alemáns do Cable Alemán. Este equipo tedesco particpou nas edicións sucesivas das probas coruñesas. Cada proba tiña un trofeo de premio que se gañaba en propiedade cando un equipo gañaba tres veces seguidas a copa.
Resultados primeira edición.
http://hemerotecadigital.bne.es/issue.vm?id=0003879583&page=9&search=%22+sport+germania%22&lang=ga
A proba repetiuse varios anos máis. Estes foron os resultados de 1917.
http://hemerotecadigital.bne.es/issue.vm?id=0003879843&page=13&search=%22+sport+germania%22&lang=ga
No 1917 producise outro feito destacábel: Sarria organiza unha proba pedestre. Posíbelmente a primeira celebrada nunha vila galega, sen contar as grandes cidades. Aquí pódese ver o regulamento da proba.
http://www.correrengalicia.org/index.php?name=Forums&file=viewtopic&p=406958
No 1918 expándese o atletismo por todo o país é celebrase en Ourense outra reunión atlética da mán do Gimnástico Deportivo FC de Ourense que organiza un “concurso nacional” de atletismo : Progama : 100,200,400,1000,3000, peso, disco, xavelina, altura, lonxitude, pértega. A reseña informativa dicía cos premios serían de importancia. Tiña un premio especial o atleta que vencerá en tres probas. Participaron atletas de Vigo, Coruña e Madrid.
No 1917 producise outro feito destacábel: Sarria organiza unha proba pedestre. Posíbelmente a primeira celebrada nunha vila galega, sen contar as grandes cidades. Aquí pódese ver o regulamento da proba.
http://www.correrengalicia.org/index.php?name=Forums&file=viewtopic&p=406958
No 1918 expándese o atletismo por todo o país é celebrase en Ourense outra reunión atlética da mán do Gimnástico Deportivo FC de Ourense que organiza un “concurso nacional” de atletismo : Progama : 100,200,400,1000,3000, peso, disco, xavelina, altura, lonxitude, pértega. A reseña informativa dicía cos premios serían de importancia. Tiña un premio especial o atleta que vencerá en tres probas. Participaron atletas de Vigo, Coruña e Madrid.
En Coruña os “Xogos Olímpicos”
dan un paso curioso ao ser trasladados a unha praza de touros. Alí
disputánse as probas e logo ao rematar fixeron unha tourada. Asistiu toda a alta sociedade herculina . A reunión tivo a
presenza dos gañadores da reunión de Vigo e Ourense, que
disputáronse uns meses antes.
Listado de participantes: Tres por club. Esta Blachman por Español. Ademáis Germania, R. Vigo Sporting, Club Galicia de Coruña, Unión Deportiva de Ourense, Moto-Ciclo coruñés e R.C. Coruña.
O cross chegou a Vigo no 1916 nun cross organizado polo Real Vigo Sporting. A proba foi de 5 k y o trofeo o levaba aquel que conseguira tres títulos nese cross. No 1917 celebrouse un cross que Faro de Vigo indica que foi masivamente seguido polas faldas do Monte O Castro. O club Oza- Coruña tamén organizou varios cross en A Coruña. O club era sinxelo e humilde, segundo os xornais da època pero logrou organizar varios crosses en Monelos que comenzaron en 1918.
Lavadores, daquela Concello independente, hoxe parroquia de Vigo tamén organizou un cross no 1917. A implatación dun clube en Ourense fai ca cidade das burgas tamén teña un cross no 1918 proba a que acudiron atletas de toda Galicia e que acabaría vencendo Daniel Nieto de Vigo. No 1920 empezaba a súa andaina o Comesaña. Na súa web fala de 1915 dato completamente erróneo como demostra Andrés Domínguez Almansa no seu libro “Historia social do deporte en Galicia” (páxina 368).
O cambio foi radical e entre o 1913 ao 1920 tivemos a configuración dunha nova estructura.
Unha vez xeralizado o atletismo por todo o país, o seguinte fito foi o Campionato de España de atletismo que na súa 5ª edición tivo como sede a cidade de Vigo, no histórico Campo de Coia no 1921. Aquí conseguiría Galicia a súa primeira medalla nun nacional ao vencer Guillermo Blachman nos 400 m A final do século pasado, é nunha decisión incomprensíbel, quitáronlle o título de campión de España. Podían participar os atletas extranxeiros que residiran en España. Blachman naceu en Alemaña pero levaba, como mínimo 4 anos en Galicia polo tanto tiña dereito a ser campión de España e polo principio de seguridade xurídica non podemos quitarlle un título a base dunha lei posterior. Non sabemos se no momento de correr era alemán ou español pero si sabemos que viviu en Galicia dende 1916 até 1962, ano que finou. Estaba casado cunha galega, con dos fillos galegos. E quitáronlle o título por extranxeiro. Estamos a tempo de rectificar.
A primeira proba feminina foi en Pasarón no ano 1929 cando participaron Margot Moles e Lucinda Moles nunha proba de exhibición de lanzamentos. Ten especial relevancia xa que Pontevedra foi a segunda cidade en celebrar unha competición de mulleres despois de Madrid e nada menos que coa presencia de Margot Moles, a primeira medalla feminina do atletismo español (bronce en disco en Amberes 1937- Olimpiada Obrera) e foi recordwoman mundial de martelo dende 1932 até 1975. Primeira olímpica española nuns Xogos Olímpicos de inverno.
Listado de participantes: Tres por club. Esta Blachman por Español. Ademáis Germania, R. Vigo Sporting, Club Galicia de Coruña, Unión Deportiva de Ourense, Moto-Ciclo coruñés e R.C. Coruña.
O cross chegou a Vigo no 1916 nun cross organizado polo Real Vigo Sporting. A proba foi de 5 k y o trofeo o levaba aquel que conseguira tres títulos nese cross. No 1917 celebrouse un cross que Faro de Vigo indica que foi masivamente seguido polas faldas do Monte O Castro. O club Oza- Coruña tamén organizou varios cross en A Coruña. O club era sinxelo e humilde, segundo os xornais da època pero logrou organizar varios crosses en Monelos que comenzaron en 1918.
Lavadores, daquela Concello independente, hoxe parroquia de Vigo tamén organizou un cross no 1917. A implatación dun clube en Ourense fai ca cidade das burgas tamén teña un cross no 1918 proba a que acudiron atletas de toda Galicia e que acabaría vencendo Daniel Nieto de Vigo. No 1920 empezaba a súa andaina o Comesaña. Na súa web fala de 1915 dato completamente erróneo como demostra Andrés Domínguez Almansa no seu libro “Historia social do deporte en Galicia” (páxina 368).
O cambio foi radical e entre o 1913 ao 1920 tivemos a configuración dunha nova estructura.
Unha vez xeralizado o atletismo por todo o país, o seguinte fito foi o Campionato de España de atletismo que na súa 5ª edición tivo como sede a cidade de Vigo, no histórico Campo de Coia no 1921. Aquí conseguiría Galicia a súa primeira medalla nun nacional ao vencer Guillermo Blachman nos 400 m A final do século pasado, é nunha decisión incomprensíbel, quitáronlle o título de campión de España. Podían participar os atletas extranxeiros que residiran en España. Blachman naceu en Alemaña pero levaba, como mínimo 4 anos en Galicia polo tanto tiña dereito a ser campión de España e polo principio de seguridade xurídica non podemos quitarlle un título a base dunha lei posterior. Non sabemos se no momento de correr era alemán ou español pero si sabemos que viviu en Galicia dende 1916 até 1962, ano que finou. Estaba casado cunha galega, con dos fillos galegos. E quitáronlle o título por extranxeiro. Estamos a tempo de rectificar.
A primeira proba feminina foi en Pasarón no ano 1929 cando participaron Margot Moles e Lucinda Moles nunha proba de exhibición de lanzamentos. Ten especial relevancia xa que Pontevedra foi a segunda cidade en celebrar unha competición de mulleres despois de Madrid e nada menos que coa presencia de Margot Moles, a primeira medalla feminina do atletismo español (bronce en disco en Amberes 1937- Olimpiada Obrera) e foi recordwoman mundial de martelo dende 1932 até 1975. Primeira olímpica española nuns Xogos Olímpicos de inverno.
No hay comentarios:
Publicar un comentario